Nxa imbongi yayiyabe isiphuphuma ngosinga, igiya, iseqa, ijanquka, ibetha amagama akhuthazayo avusa idlabuzane lokwenza; ayekekela amanina, alilizele, udutshulwe umpululu, obaba lamajaha batshaye ivoklokolo! Kwakumnandi kakhululu. Loba uzibalela wedwa, ake ukekele lawe uyithuze ivokloklo ngoba imbongi zethu lezi ziyasikholisisa kakhulu. Asizitshayeleni ihlombe! Nanzi zisiqumbaqumba ngolimi lwethu lukaMthwakazi oluhlabusa kangaka! Ayitshe ivokloklo lapho okhona aze ahawukele lobengabazi ubumnandi bolimi lwethu lomdabu! Bala uncinde iminwe ufunza ingqondo. Ezinye njalo inkondlo zivusa umoya wolaka lokunqanda ububi obudlangileyo. Ziyaxwayisa. Ikanti ezinye zifukamele umoya wosizi lokuhlulukelwa. Kukho konke siyafunda, siloleke, sivuke senze.            

Osungula lesisigcawu lamhla nguMpumelelo Ncube etshiseka ngendaba yamaCimbi.             

AMACIMBI
Ikhalil’ inyoni ethi, “Mahontje, Mahontje!”EGwanda, eSolusi, ePlumtree, eKeziNgoban’ abakhokhoba besehla benyuka?Yeka mhlobo kawazi ngani,Kusil’ amathez’ ayathezaKuhlwil’ umtshitsh’ uyathungathaNguMpalakazi, uZibandlela loMabasa.
Umsindo phothololo emangweni,Juba ntendeni giya sibone phela!Ingatsha klwebu ziyoph’ izihlahla.Umkhos’ uhlatshiwe zilahlekelwe phelaWena mvevane kusasa uzaqandela phi na?Inqobo yinzuzo kant’ ikusasa liyembelwa.
Awuboni ngani luhonyane lolo!Tshiy’ ubuhaga yeka lukhule.Izinyoka ziyabibitheka kutsh’ umphathiNgolwesithathu mthakathindin’ udingan’ ehlathiniNjengomsweny’ azanyamalal’ inkengan’ ingeneKomhla sahloniph’ amazul’ ovuleka.
Kukompunz’ idl’ emini libaleleYizihonq’ ipakil’ impi kaMgandaneZithuthandini lahlan’ amakhub’ enuSaphel’ isitshebo loqond’ itshukelaIngenil’ impi yembubhiso labahuquluziKosala kubeth’ ibhungane lebhungayeziSelidume ledlula lel’ elansondo.
Sozidlel’ esilahleni sezitshone phansiKhonale koMakokoba.Izikhuleko zikhulek’ emunjini njeSolukhonale koMakokoba ucingo.Inkuni lezigodo zombhelo-Khonale koMakokoba.Bayez’ abafana bomkuteBevela khonale koMakokoba.
Emakethe yisiphithiphithiAthengiswa ngamasaka losakazanaSamahlamv’ iyawa’ imaliBathi vele yon’ iyisithuthaIbanjwe ngumqando bayayibuthaEyeMelik’ ichithiwe, bayayithuthaOthi leyo kayikho yisithutha,Le kayiding’ iSandawana vuka!Kasikh’ esiphandel’ esinyeEhamba muva ibanjwa yizinja.
Elokitshini ngeKango batsheba kathathuLiliny’ intaba yesitshwala ngumfanaEmphinjen’ ayageleza nguntshelelezaneLamponjwana eMaDlodlo leManor.OBafana, oGreenhorse laboKhanda,Zintombi zomhlanhlandlela bayathuthumelaBayalinqolong’ igolid’ elimnyam’ eBotswanaAzaphenduk’ esinsithek’ amabhasi,Okomamazal’ evela komkhwenyanaNgamazhing zhong amaTshayinaKuthengwe kube ngu ‘lami ngilakho’.
Intethe zehlile lamabhel’ emaphandleni.Bayakhothama ngaw’ amacimbiSebengamalub’ ehlobo awu!Ngecimbi bayizikhwicamfundo.Ngecimb’ imikul’ igcwele.Ngecimb’ izisu ziyibucwazicwazi.Ngecimbi zidlan’ uboy’ esibayeni.Ngecimb’ emzimbeni bahloniphile.

Izithelo zemvelo ngezethu sonke.Asizilondolozeni thina sonke.Kungumlandu wethu sonke.Ngenhlakanipho sinothe sonke.Sithuthukis’ isizwe sethu sonke.Imithetho yemvelo yenzelwe thina sonke,Ukuz’ umhlab’ ungatshabalali.
Mpumelelo Ncube